مقدمه و بیان مساله
روندسریع کاهش باروری درایران،یکی ازموارداستثنایی دردنیاطی دهه های گذشته است.(خلج آبادی فراهانی و سرایی .2.1395)
تک فرزندی پدیدةجدیدی نیست ودرگذشته نیزخانواده های تک فرزندوجود داشته اند.
در گذشته خانواده هایی که فقط از دو نسل والدین و تعدادی فرزند تشکیل شده بود. تعداد فرزندان نه بر اساس برنامه ریزی و قصد قبلی بلکه بیشتر به صورت اتفاقی و غیربرنامه ریزی شده به دنیا می آمدند البطه گاهی خانواده تک فرزند نیز وجود داشته است. بنابراین این نوع تک فرزندی در گذشته چندان به میل و خواسته خانواده ها گره نخورده بود و اگر خانواده ای با یک فرزند عمر خود را سپری می کرد این خواسته چندان به انتخاب خانواده وابسته نبود این حالت را می توان ((تک فرزندی طبیعی)) نام نهاد.(شجاعی و یزدخواستی 1396 2)
پس از جنگ ایران و عراق سیاست تحدید موالید در مقیاس وسیعس به اجرا در آمد. این امر سبب شد تاروند کاهش باروری کل ( تعداد فرزندان زنده ای که هر زن در طول دوره باروری خود به دنیا می آورد از 3/6فرزند در سال 1365 با شیبی تند شروع به کاهش کند ودر سال 1371 به 4 فرزند برای هر زن و در سال 1375 به 5/2 فرزند ودر سال1379 به سطح جانشینی حدود1/2برسد این رقم در سال 1385 به زیر سطح جانشینی 98/1 کاهش یافت ودر نهایت در سال 1390 به 7/1 فرزند به ازای هرزن رسید.به موازات این روند کاهنده شاهد افزایش نسبت تعداد خانوار های تک فرزند به کل خانوار های کشور 8/13 درصد بوده که این نسبت در سال 1375و 1385و1390به ترتیب به نسبت های 2/17درصد.9/23درصد.5/28درصد تغییر کرده است).( شجاعی و یزد خواستی 1396 2)
علی رغم کاهش میزان باروری کل به زیر سطح جانشینی شواهد نشان می دهد که همچنان دو فرزندی ایده آل تر است(عباسی و شوزی 1391)
علی رغم کاهش میزان باروری به زیر سطح جانشینی شواهد نشان می دهد که همچنان دو فرزندی ایده آل محسوب می شود(عباسی/ شوزی /خلج آبادی فراهانی/ سرایی 1392)
قصد و رفتار تک فرزندی به خصوص در شهرها روند افزایشی دارد . پیمایش انتقال جمعیتی (1388) در چهار استان گیلان آذربایجان غربی سیستان و بلوچستانو یزد نشان داد که غیر از سیستان و بلوچستان تعداد ایده آل فرزند در بین هم دوره های ازدوای دو فرزند بوده است ولی در ترجیحات باروری بین همه ی هم دوره ای ها اعم از جئان مسن تغییرات نگرشی واضحی دیده شد برای مثال بسیاری از گیلانی ها (18 تا 22 درصد ) تک فرزندی را ایده آل می دانستند (عباسی شوزی / چاووشی 1391)
مردان بیشتر از زنان تک فرزندی را ترجیح می دهند( خلج آبادی فرهانی و سرایی 1391)
